Vrouwen in Ayacucho, een van de armste regio’s in Peru, vinden werk (en een loon) dankzij ondernemers uit België. Een belangrijke stap richting empowerment en een eerste vereiste voor minder geweld in het huishouden.
Tekst en foto’s Marie Monsieur m.m.v. Marie Geukens, april editie 2020 Marie Claire België.
Tussen Lima en Cuzco ligt Ayacucho, maar de regio profiteert niet mee van de toeristen. Nadat de communistische terreurbeweging Lichtend Pad er haar hoofdkwartier neerpootte, liet deze een zwaar spoor van vernieling achter in die regio. “De burgeroorlog was intens, de angst ondraaglijk. Mijn vader werd vermoord toen ik nog klein was. Ik zag toen mijn toekomst wegslinken. Leraars vluchtten naar de stad, ik kon enkel nog dromen van leren lezen en schrijven. Huizen werden ’s nachts in brand gestoken, mannen vermoord, vrouwen verkracht en kinderen bleven vaak alleen achter. Ook mijn moeder werd om het leven gebracht. Mannen, vrouwen, kinderen… iedereen moest vechten. We schuilden in grotten voor de vijand, die overal leek te zijn. Onze regio, die al arm was, werd nog meer de dieperik in geduwd”, vertelt Paulina Lòpez Quispe. De guerrillabeweging zou tussen 1970 en 1999 ongeveer 30.000 doden maken. Vandaag werkt de bevolking hard om uit de miserie te geraken.
In 2000 richtte bouwondernemer Luc Verelst de vzw Solid op. Via ngo’s financierde hij duurzame projecten die een meerwaarde in hun samenleving betekende door voedsel te verbouwen en traditionele ambachtelijke producten te vervaardigen. Maar in 2004 veranderde de familie van strategie, zegt dochter Lyn Verelst die vandaag de leiding heeft. “We besloten onze middelen op één plek in te zetten, zodat we de impact konden maximaliseren. Na een marktonderzoek kwamen we uit in Ayacucho: de regio is politiek stabiel, de mensen werken er hard, de infrastructuur was voorhanden. De kans op succes was groot op lange termijn.” In 2005 was de Peruaanse Solid een feit.
Rugzak vol intense verhalen
Vandaag is Solid uitgegroeid tot een stevig netwerk van economische en sociale projecten. Zo gaat de winst van de quinoaproductie of het breiatelier, naar sensibiliseringsprojecten op scholen om zwangerschappen te vermijden, moderniseringsprojecten op het platteland of naar het CAR, een opvangcentrum voor meisjes met zware geweldtrauma’s. Elke euro verdubbelt er zijn waarde en samen zorgen de projecten voor meer werkgelegenheid en een verbetering van de levenskwaliteit. Dat ondervonden ook de kinderen van Paulina, Joël en Jackie. Op de weekendschool van Solid leerden ze alles over landbouw. “Mijn kinderen zijn begin twintig en hebben hun eigen rozenserre, die ze helemaal zelf bouwden. Vandaag staan er meer dan 4000 plantjes in. Ze staan op eigen benen, hun zelfvertrouwen is gegroeid en ze betalen hun eigen studies”, zegt Paulina trots.
Ook in het breiatelier Manta gaat het hard. Zo’n 150 (tiener-)moeders verdienen er eerlijk hun brood en dwingen zo respect af in een machocultuur. Onder andere het Belgische breigoedlabel LN Knits laat haar collectie hier realiseren. “Ik was 23 toen ik voor het eerst naar Ayacucho vloog. Plots besefte ik hoeveel verantwoordelijkheid ik droeg. Als ik er niet voor zorgde dat LN Knits een succesverhaal werd, hadden die vrouwen geen werk en geen inkomen. Dat idee speelt vandaag nog altijd, hoewel er gelukkig andere klanten bijgekomen zijn”, zegt onderneemster Ellen Kegels, oprichtster van LN Knits.
Vrouwen werken in het atelier en niet thuis. De vrouwen vormen er een hechte gemeenschap en vinden troost en begrip bij elkaar. Elke vrouw draagt een rugzak met intense verhalen mee. Niet alleen krijgen ze nu een eerlijk loon, hun kinderen gaan er naar de crèche en tussen de breiuren door, leren ze lezen en schrijven. Psychologen werken met hen rond thema’s als zelfvertrouwen en emancipatie. Zo hielp sociaal assistente Nery, Lucia uit haar destructieve relatie. Lucia getuigt: “Mijn man was erg agressief en manipulatief. Hij dronk en spendeerde uren bij zijn minnares. Als ik durfde te vragen waar hij vandaan kwam, dan sloeg hij me. Nery spoorde me aan om naar de politie te gaan en hielp me mijn stem terugvinden. De andere breisters moedigen me aan op de achtergrond. Als alleenstaande moeder haal ik daar veel kracht uit. Mijn loon gaat naar mijn kinderen, ik wil hen naar school sturen. Wat overblijft, spaar ik. Ooit wil ik in een beter en groter huis wonen. Nery leert me dat wat ik wil mogelijk is, dat je geen man nodig hebt om ergens te komen in het leven. Weggaan bij je echtgenoot is niet de gewoonte in Peru, de schaamte die ermee gepaard ging, is nu eindelijk weggetrokken.”
Het hoofd Vrouwenzaken van het Nationale Ombudsman Team, advocate Teresa Hernandez, legt in de Herald Tribune van Latijns-Amerika uit dat “in Peru geweld niet gezien wordt als een ernstig vergrijp en soms zelfs goedgepraat wordt. Geweld op een vrouw is gerechtvaardigd als zij ‘haar rol’ niet voldoende op zich neemt. Bijvoorbeeld: niet goed genoeg zorgen voor haar man, geen toestemming vragen om het huis uit te gaan, te veel tijd buitenshuis spenderen. Dat gedrag wordt als onfatsoenlijk beschouwd en verdient straf. Aangezien de gezagsdragers (politie, procureurs, rechters) er ook zo over denken, krijgen klachten over huishoudelijk geweld geen voorrang en worden ze niet met de nodige dringendheid behandeld.” De feministische strijd in Peru draait niet om gelijk loon voor gelijk werk, maar om werk tout court en het recht op een relatie zonder geweld.
DE CIJFERS
0
Sinds 2017 komen er regelmatig verschillende vrouwenbewegingen op straat onder de slogan #niunamas en #niunamenos.
5
Dagelijks worden vijf meisjes tussen 10 en 14 zwanger in Peru, meestal door verkrachting.
10
Gemiddeld aantal vrouwen dat per maand vermoord wordt in Peru.
18
18% van de vermoorde vrouwen vroeg bescherming bij politie of gerecht.
40
Het huishoudelijk geweld steeg met 40% sinds 2005.
Bron: Latin American Herald Tribune en het ministerie van Vrouwenzaken van Peru
Bekijk het artikel dat verscheen in Marie Claire hier!
